พิธีกรรมการแก้บน
การแก้บนมีอยู่ด้วยกัน
2 ประเภทคือ การบนแบบเหมรยปากและการบนแบบเหมรยห่อ
ซึ่งในการแก้บนจะนิยมแก้ในวันเสาร์และวันอังคาร ห้ามแก้บนในวันพระ ซึ่งเชื่อกันว่าหากแก้บนในวันพระจะถือเป็นการทำบาปโดยการฆ่าสัตว์
โดยมีลำดับขั้นตอนดังนี้
1.
เริ่มตั้งแต่ลำดับขั้นของการแสดงโดยการโหมโรง
เป็นการบรรเลงดนตรีล้วนๆ การโหมโรงนิยมเริ่มด้วยเพลงปี่ โดยบรรเลงเพลงพัดชา
ซึ่งถือกันว่าเป็นเพลงครู
2.
ออกรูปฤๅษี หนังตะลุงถือว่าเป็นพิธีครูที่ศักดิ์สิทธิ์ให้มาปัดเป่าเสนียดจัญไรหรือสิ่งที่เป็นอัปมงคล
3.
ออกรูปพระอิศวร
หนังตะลุงถือว่าพระอิศวรเป็นเทพแห่งศิลปะ
4.
ออกรูปปรายหน้าบท
หนังตะลุงถือว่าเป็นตัวแทนของนายหนัง นายหนังจะขับบทกลอน
ทำการบุชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์
5.
การทำพิธีแก้บน เจ้าภาพจะต้องเตรียม หมาก 9 คำ
เทียน 9 เล่ม ดอกไม้ 9 ดอกและเงินกำนนท์ให้ลงเลข
9 สำหรับใส่พานครู และให้เจ้าภาพเตรียมเทียน 1 เล่ม หมาก 1 คำ ดอกไม้ 1 ดอก
และน้ำ 1 แก้วเพื่อวางไว้หน้าโรงหนังตะลุง
จากนั้นนายหนังตะลุงจุดเทียนลาย ซึ่งเชื่อกันว่าเป็นการเชิญครู โดยให้เจ้าภาพเตรียมหมากอีก
1 คำ เทียน 1
เล่มเพื่อใช้ในการตัดเหมรย จากนั้นให้เจ้าภาพเทียน 1 เล่ม หมาก 1 คำ ดอกไม้ 1 ดอก
และน้ำ 1 แก้วที่เตรียมไว้ไปตั้งบนไม้ที่เตรียมไว้ที่บริเวณหน้าโรงหนังตะลุง
และให้เจ้าภาพมากาศสิ่งศักดิ์สิทธ์ว่าบนอะไร และได้รับหนังตะลุงมาแสดงเพื่อเป็นการแก้บนแล้ว
จากนั้นการแก้บนจะมีด้วยกัน 2 รูปแบบดังนี้
-
เหมรยปาก
นายหนังจะร้องบทประกาศซึ่งเป็นกลอนแปด
เนื้อหาที่ร้องนั้นเป็นไปตามที่ผู้บนได้ให้ข้อมูลไว้ และจัดการแก้บน
ดนตรีทำเพลงเชิดเป็นการอันเชิญสิ่งศักดิ์สิทธิ์ให้มารับรู้และรับเอาเหมรยไป ซึ่งมีความเชื่อกันว่าสิ่งศักดิ์สิทธิ์นี้คือท้าวเวชสุวรรณ
คือ เจ้าของเหมรย แล้วจากนั้นจึงออกรูปฤๅษีมาเป็นครูที่จะรับเหมรยไปซึ่งเชื่อว่ารูปฤๅษีเปรียบเสมือนครูและออกรูปตัวตลกเพื่อเป็นพยานในการแก้บนและทำพิธีบริกรรมคาถาโดยการเอาหมาก
1 คำ เทียน 1 เล่ม เงินกำนนท์มากำไว้จากนั้นใช้มืดหมอตัดหมากให้ขาดเป็นสามท่อน
โดยบริกรรมคาถาจบหนึ่งรอบตัดหมากหนึ่งครั้งและทำไปเรื่อยๆจนครบ เมื่อตัดเหมรยขาดเสร็จให้ฤๅษีพาเหมยออกไปแล้วให้ฤๅษีกลับมาจนครบทั้งสามรอบ
จากนั้นให้ลูกคู่ตีกลอง 3 ครั้ง
ซึ่งเชื่อว่าเป็นการเอาฤกษ์เอาชัย เป็นสัญญาณแห่งการรับรู้แล้วให้บอกเจ้าภาพว่า
“ขาดกันแล้ว” แล้วเจ้าภาพตอบรับว่า “ขาดแล้ว”
-
เหมรยห่อ
เป็นพิธีกรรมการแก้บนที่ใกล้เคียงกับการแก้เหมรยปาก
แต่แตกต่างตรงที่หลังจากนายหนังร้องบทประกาศได้เชิญเจ้าเหมรยมาดูหนังจากนั้นได้แสดงหนังตะลุงเรื่องรามเกียรติเช่นตอน
ลิงดำลิงขาว,เจ้าบุตรเจ้าลพ
ซึ่งมีความเชื่อกันว่าเรื่องราวเล่านี้เป็นการทำลายแยกสิ่งใดสิ่งหนึ่งออกจากกัน
ซึ่งถือเป็นเคล็ดลับในการตัดเหมรย ก่อนตัดเหมรยให้นำเหมรยที่ห่อไว้มาให้นายหนังตะลุงทำพิธีซึ่งถือว่าเป็นการขาดเหมรย
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น